Gmina Mrozy w powstaniu styczniowym

22 stycznia 1863 r. doszło do wybuchu powstania styczniowego, które trwało do jesieni 1864 r. Tereny Gminy Mrozy były miejscem prowadzenia czynnych walk powstańców z władzami zaborczymi. Między innymi do konfrontacji grupy powstańców z wojskiem carskim doszło 3 kwietnia 1863 r. w folwarku Huta. Większość powstańców poległa a ci, którzy przeżyli przyłączyli się do oddziału Marcina Borelowskiego pseudonim „Lelewel” w okolicach Mińska Mazowieckiego.

Oddział Borelowskiego razem z oddziałami majorów Zielińskiego i Jakubowskiego, w sumie około 900 powstańców, stoczyli zwycięską bitwę pod Kałuszynem. Przeciwko Borelowskiemu ruszył wraz z kilkutysięcznym wojskiem gen Dreyer, stacjonujący w Siedlcach.
Poruszali się po drodze od Mrozów przez Kuflew w stronę Latowicza. Koło Stoczka Łukowskiego doszło do nierównej i krwawej bitwy. Oddział Borelowskiego został rozbity. Ci co przeżyli chcieli przedostać się do Mińska Mazowieckiego. Część z nich została schwytana i powieszona na drzewach w Mińsku przy ul. Siennickiej.

W dniu 27 października 1863 r. na przedpolach Kuflewa miała miejsce jedna z krwawych potyczek powstania styczniowego, w której poległo co najmniej 25 powstańców. Zgodnie z księgą metrykalną parafii Kuflew w miejscu, w którym obecnie stoi pamiątkowy krzyż, przy drodze z Kałuszyna do Kuflewa, zostało odnalezionych 25 umarłych mężczyzn niewiadomych z imienia i nazwiska, o czym zaświadczyli ks. Piotr Paderewski - kanonik i proboszcz parafii Kuflewskiej, Stanisław Skrodzki - sprawujący obowiązki wójta oraz Ignacy Żerdziński – nauczyciel szkoły elementarnej w Kuflewie. Dwa dni po tej potyczce Dziennik Powszechny donosił, iż podpułkownik Bałaban stojący na czele pułku moskiewskiego i pułku kozaków, konwojującego generała Kostandę z Warszawy do Garwolina, dokonał całkowitego rozbicia grupy powstańców ukrywających się w lasach między Piasecznem a Kuflewem. 
Raport rosyjski oszacował straty powstańców na 80 zabitych oraz 24 rannych wziętych do niewoli. Straty moskali według tego samego raportu to jedynie dwóch kozaków zabitych i dwóch rannych. Nie wiadomo, jak bardzo raport ten kłamał.

Niestety nie mamy stuprocentowej pewności co do tożsamości znajdującej się tu grupy powstańców i tym samym do ich dowódcy. Badacze problemu często wymieniają nazwisko Kazimierza Kobylińskiego – właściciela dóbr w Zalesianach na Podlasiu, dowodzącego sformowanym przez siebie oddziałem, liczącym około 300 powstańców, okrzykniętym najpiękniejszą postacią grodzieńskiego powstania.
Kazimierz Kobyliński 27 października 1863 r. miał przechodzić na linii Kałuszyn – Kuflew w celu przedostania się do lubelskiego i na przedpolach Kuflewa zostać zdekonspirowanym przez pułkownika Bałabana. Wspomina o tym Andrzej Wocial w Roczniku Mińsko
Mazowieckim z 1999 r., jak również powstaniec Paweł Powierza, służący u boku Kazimierza Kobylińskiego, naoczny świadek jego śmierci. Brakuje jednak logicznej ciągłości w zdarzeniach, które miały według tych relacji po sobie nastąpić. Wykluczają się czas i miejsce kolejno stoczonych przez ten oddział bitew. Pewne jest, że Kazimierz Kobyliński zginął śmiercią bohaterską kilka dni później, tj. 4 listopada w bitwie pod Mienią.

Według innych badaczy, między innymi według Stanisława Zielińskiego, autora publikacji z 1913r. pod tytułem „Bitwy i potyczki 1863–1864” pod Kuflewem 27 października 1863 r. walczył pułkownik Józef Jankowski ps. „Szydłowski”. Jankowski początkowo dowodził ok. 90-osobową grupą młodzieży z Warszawy. W dniu 20 lutego 1863 r. został mianowany naczelnikiem wojennym powiatu stanisławowskiego i stąd operował w okolicy naszych terenów. Stoczył około 30 bitew i potyczek, w znacznej części zwycięskich. Między innymi za słynną tzw. „zasadzkę żyżyńską” na Lubelszczyźnie, ściągnął na siebie pościg nieprzyjaciela i zmuszony był dokonać rozbicia swojego oddziału. Został stracony 12 lutego 1864 r. na stokach warszawskiej cytadeli.

______________________________________

"Powstanie styczniowe" w "Mrozy. Wieś Miasto Gmina" pod red. Kamili Juśkiewicz, Wyd. Gminna Biblioteka Publiczna w Mrozach, Mrozy 2014, str. 63-64. 
Monografia Gminy Mrozy dostępna jest online (plik pdf do pobrania) pod adresem: https://mrozy.pl/monografia-gminy-mrozy.html 

Na zdjęciu: krzyż z 1863 r., stojący przy drodze Mrozy - Kuflew, postawiony w miejscu pochówku poległych powstańców.

krzyż_z_1863_stojący_przy_drodze_Mrozy_-_Kuflew 

powrót do kategorii
Poprzedni Następny

Pozostałe
aktualności

DO GÓRY

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies klikając przycisk Ustawienia. Aby dowiedzieć się więcej zachęcamy do zapoznania się z Polityką Cookies oraz Polityką Prywatności.

Ustawienia

Szanujemy Twoją prywatność. Możesz zmienić ustawienia cookies lub zaakceptować je wszystkie. W dowolnym momencie możesz dokonać zmiany swoich ustawień.

Niezbędne pliki cookies służą do prawidłowego funkcjonowania strony internetowej i umożliwiają Ci komfortowe korzystanie z oferowanych przez nas usług.

Pliki cookies odpowiadają na podejmowane przez Ciebie działania w celu m.in. dostosowania Twoich ustawień preferencji prywatności, logowania czy wypełniania formularzy. Dzięki plikom cookies strona, z której korzystasz, może działać bez zakłóceń.

Więcej

Tego typu pliki cookies umożliwiają stronie internetowej zapamiętanie wprowadzonych przez Ciebie ustawień oraz personalizację określonych funkcjonalności czy prezentowanych treści.

Dzięki tym plikom cookies możemy zapewnić Ci większy komfort korzystania z funkcjonalności naszej strony poprzez dopasowanie jej do Twoich indywidualnych preferencji. Wyrażenie zgody na funkcjonalne i personalizacyjne pliki cookies gwarantuje dostępność większej ilości funkcji na stronie.

Więcej

Analityczne pliki cookies pomagają nam rozwijać się i dostosowywać do Twoich potrzeb.

Cookies analityczne pozwalają na uzyskanie informacji w zakresie wykorzystywania witryny internetowej, miejsca oraz częstotliwości, z jaką odwiedzane są nasze serwisy www. Dane pozwalają nam na ocenę naszych serwisów internetowych pod względem ich popularności wśród użytkowników. Zgromadzone informacje są przetwarzane w formie zanonimizowanej. Wyrażenie zgody na analityczne pliki cookies gwarantuje dostępność wszystkich funkcjonalności.

Więcej

Dzięki reklamowym plikom cookies prezentujemy Ci najciekawsze informacje i aktualności na stronach naszych partnerów.

Promocyjne pliki cookies służą do prezentowania Ci naszych komunikatów na podstawie analizy Twoich upodobań oraz Twoich zwyczajów dotyczących przeglądanej witryny internetowej. Treści promocyjne mogą pojawić się na stronach podmiotów trzecich lub firm będących naszymi partnerami oraz innych dostawców usług. Firmy te działają w charakterze pośredników prezentujących nasze treści w postaci wiadomości, ofert, komunikatów mediów społecznościowych.

Więcej
Twoja przeglądarka blokuje powiadomienia. Kliknij Bezpieczna (Secure) i kliknij Zezwalaj
Dziękujemy, teraz zawsze będziesz na bieżąco!